Nghị quyết số 50 ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 đã nhắc đến một vấn đề có tính thời sự, đó là các hiện tượng chuyển giá, đầu tư “chui”, đầu tư “núp bóng” ngày càng tinh vi và có xu hướng gia tăng”. Trong nhiều giải pháp về hoàn thiện thể chế, Nghị quyết số 50 định hướng: Hoàn thiện pháp luật về chống chuyển giá theo hướng nâng lên thành luật”. Việc sớm xây dựng và ban hành Luật Chống chuyển giá là cần thiết, không chỉ phù hợp với với tinh thần Nghị quyết số 50 của Bộ Chính trị mà còn đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đòi hỏi chống chuyển giá đã và đang diễn ra trong khu vực FDI. Nghiên cứu kinh nghiệm về chống chuyển giá của các nước trên thế giới, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hoài -  giảng viên UEB cho rằng việc xây dựng Luật Chống chuyển giá độc lập để luật hóa các quy định về chống chuyển giá phù hợp điều kiện Việt Nam. 

Theo đó, có 3 vấn đề cần quan tâm khi nâng cấp chống chuyển giá thành luật.

Thứ nhất, làm rõ nội hàm “chuyển giá” để nhận diện hành vi chuyển giá. Hành vi chuyển giá không chỉ diễn ra giữa các giao dịch liên kết xuyên biên giới mà còn diễn ra giữa các giao dịch liên kết trong nội địa một quốc gia. Theo đó, một doanh nghiệp có thể thành lập thêm các công ty thành viên hoặc liên kết với các doanh nghiệp khác có quan hệ lợi ích chung để chuyển lợi nhuận đến nơi được ưu đãi thuế, từ đó giảm thiểu số thuế phải nộp. Từ phân tích này, thuật ngữ chuyển giá khi đưa vào luật được hiểu là một hành vi do các chủ thể kinh doanh thực hiện nhằm thay đổi giá trị trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong quan hệ với các bên liên kết. Hành vi ấy có đối tượng tác động chính là giá cả. 

Thứ hai, nhận diện các hình thức chuyển giá phổ biến để có giải pháp tương thích. Từ thực trạng chuyển giá của khối DN FDI, có 5 cách thức chuyển giá phổ biến cần nhận diện, để có giải pháp chống chuyển giá tương thích. Đó là: Nâng giá nguyên vật liệu nhập khẩu; Nâng giá tài sản cố định cao hơn nhiều so với giá trị thực, thậm chí đã khấu hao hết trong nước khi góp vốn đầu tư để giảm lãi hoặc bị lỗ giả, không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam; Nhận chuyển giao tài sản vô hình/dịch vụ cho công ty con thông qua việc định giá cao so với cho các tài sản vô hình được chuyển giao/dịch vụ được cung cấp; Doanh nghiệp FDI cũng có thể chuyển giá thông qua việc áp dụng giá bán hàng hóa cho các bên có quan hệ liên kết với mức thấp hơn nhiều so với giá bán cho các bên không có quan hệ liên kết, từ đó làm giảm lợi nhuận và giảm thuế tương ứng)…

Thứ ba, thiết kế chế tài thật nặng đối với hành vi chuyển giá. Từ kinh nghiệm các nước, khi thiết kế Luật Chống chuyển giá, các nhà làm luật cần xây dựng một hệ thống chế tài chống chuyển giá nghiêm minh và tổ chức thực hiện nghiêm túc hệ thống chế tài đối với những hành vi không tuân thủ kê khai về giá chuyển giao khi có giao dịch với các bên có quan hệ liên kết theo thủ tục, trình tự quy định của pháp luật.

>>> Chương trình phát sóng trên Ban Thời sự VOV1

>>> Chi tiết xem tại đây